Londa Schiebinger

Londa Schiebinger (1952ko maiatzaren 13a) John L. Hinds katedrako Zientziaren Historiako irakaslea da, Stanfordeko Unibertsitateko Historia Departamentuan. Harvardeko Unibertsitatean doktoretza jaso zuen 1984an. Nazioartean aditutzat jotzen da zientziaren, medikuntzaren, ingeniaritzaren eta ingurumenaren arloak eta generoaren teoriaren arteko harremanetan. Arte eta Zientzien Akademia Amerikarreko kide hautatua da. Schiebingerrek ohorezko doktoregoak jaso zituen honako unibertsitateetan: Vrije Universiteit Brussel, Belgika (2013), Lund Unibertsitateko Zientzia Fakultatea, Suedia (2017) eta Universitat de València, Espainia (2018). 1999an Alexander von Humboldt ikerketa-sari entzutetsua irabazi zuen Historiako lehen emakumea izan zen.

Azken hogeita hamar urteetan, Schiebingerrek berak hiru “zuzenketa” edo "doitze", “fixes”, deiturikoak aztertu ditu: "Emakume-kopurua doitzea" zientzian eta ingeniaritzan gutxi ordezkatuta dauden taldeak handitzean oinarritzen da; "Erakundeak doitzea", berriz, genero desoreka zuzentzea sustatzen du hainbat karrera profesionaletan, ikerketa-erakundeetan egiturazko aldaketaren bidez; eta "Ezagutza doitzea" edo "Genero-berrikuntzak", berriz, zientziaren eta teknologiaren bikaintasuna sustatzen du, sexua, generoa, ikerkuntzaren diseinuan integratzen. Lan horren ondorioz, Stanfordeko Unibertsitateko ''Clayman Institute for Gender Research'' zuzentzeko hautatu zuten. Lanpostu hori 2004tik 2010era bete zuen. Bere lana emakumeei eta generoari buruzko ikerketa sustatzea eta laguntzea zen Stanfordeko Unibertsitate osoan, ingeniaritzatik, teknologiatik, filosofiatik, medikuntzatik eta negozioetatik. 2010ean eta 2014. urteetan, tesi nagusia aurkeztu zuen, eta Genero, Zientzia eta Teknologiari buruzko Nazio Batuen Aditu Taldearen bilerarako kontzeptuzko aurrekarien dokumentua idatzi zuen. Nazio Batuen 2011ko martxoko ebazpenetan, “Generoan oinarritutako azterketa zientzian eta teknologian” eta “genero-ikuspegia zientzia eta teknologiako ikasketa-planetan” sartzeko eskatzen da. Beste behin ere, 2022an, aurrekarien dokumentua prestatu zuen Emakumearen Egoera Juridiko eta Sozialaren Batzordearen 67. saiorako, Berrikuntza eta Aldaketa Teknologikorako eta Garai Digitaleko Hezkuntzarako, emakumeen berdintasuna lortzeko.

2013an, Europako Parlamentuan aurkeztu zuen Genero Berrikuntzen proiektua. Genero berrikuntzak Hego Koreako Batzar Nazionalean ere aurkeztu ziren 2014. urtean. 2015. urtean, Schiebingerrek genero-berrikuntzei buruzko 40 herrialdetako 600 parte-hartzailerengana jo zuen 6. Genero Gailurrean —Asia Pazifikoa—. Ikerketan genero-berrikuntzei buruzko bilera izan zen. Generoko berrikuntzei buruz hitz egin zuen, Brasildik Japoniaraino, eta Amsterdamgo Errege eta Erregina Jauregiko Sinposioan aurkeztu zuen bere lana. 2020an, Europako Batzordeko aditu-talde bat zuzendu zuen [http://genderedinnovations.stanford.edu/GI%202%20How%20Inclusive%20Analysis%20Contributes%20to%20R&I.pdf ''genero-berrikuntzak''] sortzeko 2: Nola laguntzen duen azterketa inklusiboak ikerketan eta berrikuntzan.

Schiebingerren lana oso diziplinartekoa da. Ikerketaren eremu akademikoetan egindako sormen-lana aitortzeko, Diziplina arteko Lidergoaren Saria jaso zuen Stanfordeko Medikuntza Eskolan 2010ean, ''the Linda Pollin Women's Heart Health Leadership Award'' delako saria eman zioten Los Angelesen, Cedars-Sinai Medical Center-en, 2015ean, eta, ''Impact of Gender/Sex on Innovation and Novel Technologies Pioneer Award'' delako sariain 2016, eta ''the American Medical Women's Association President's Recognition Award'' delako saria 2017. Ekarpen entzutetsuak egin ditu Zientziaren Historiarako Max Planck Institutuan Berlinen (1999-2000) eta Stanfordeko Humanitateen Zentroan (2010/2011, 2017/2018, 2022/2023). Berlingo Unibertsitate Aliantzako aholkularia izan zen, 2022/23. Wikipediatik informazioa lortu