Hugo Schuchardt

Hugo Ernst Mario Schuchardt (Gotha, Alemania, 1842ko otsailaren 4a – Graz, Austria, 1927ko apirilaren 21a) hizkuntzalari handi bat izan zen. Euskara, hizkuntza erromanikoak eta hizkuntza nahasiak —besteak beste, pidginak, kreolerak eta Mediterraneoko lingua franca— aztertzen egindako lanagatik da ospetsu.

Euskarari buruz egin zituen lan mamitsuak «desordenaren monumentuak dira ia». Badirudi testuak bururatu ahala idazten zituela, gero batere berrikusi gabe. «Baskische Studien» artikulua, adibidez, 81 orrialde handi betetzen dituen arren, ez dago inolako ataletan zatitua, eta paragrafo bakoitzak sei-zortzi orrialde hartu ohi ditu. Idazkera korapilatsua du, esaldi parentetikoz eta laburdura ulergaitzez beterik. Edukian ere, antolamendu handirik ez: gairik gai jauzi egiten du.

Hala ere, aurreko ezein euskalarik baino hobeki zekien euskara, itzela zen euskal hizkuntzaz zuen jakintza. Hizkuntza erromanikoez ere zuen jakintza zabalari esker, hizkuntza horietatik euskarak zer mailegatu zuen argitzen lan handia egin zuen. Aditzen morfologiaren azterketan ekarpen guztiz baliotsuak egin zituen. Schuchardtek proposatutako hainbat etimologia, eta teoria euskoiberista (euskara eta iberiera elkarren ahaidetzat hartzea), okerrak zirela erakutsi dute geroztiko euskalariek. Haatik, Alemaniako euskal hizkuntzalari handiak zehaztutako beste hainbat etimologia eta aditzari buruzko hainbat zehaztasun, ñabardurak ñabardura, berak deskribatu bezalaxe deskribatzen dira orain ere, gizaldi bat geroago. Eta, oroz gain, euskalaritzari aurretik zuena baino askoz oinarri zientifikoagoa eman zion: berebiziko garrantzia du euskal hizkuntzalaritzaren historian. Wikipediatik informazioa lortu