Pierre Simon de Laplace

mały|Herb Laplace’a Pierre Simon de Laplace (ur. 23 marca 1749 w Beaumont-en-Auge, zm. 5 marca 1827 w Paryżu) – francuski naukowiec i urzędnik państwowy, polityk i nobilitowany arystokrata; matematyk, fizyk teoretyczny i doświadczalny, astronom oraz geodeta, a poniekąd i filozof nauki. Profesor Akademii Wojskowej w Paryżu i paryskiej École normale supérieure, współpracownik École polytechnique, współtwórca dwóch ostatnich uczelni, dyrektor francuskiego Urzędu Miar i Wag, wiceprzewodniczący Senatu oraz (krótko) Minister Spraw Wewnętrznych; hrabia Pierwszego Cesarstwa, par i markiz z nominacji restaurowanego królestwa; członek towarzystw naukowych różnych krajów: * Francuskiej Akademii Nauk, * brytyjskiego Towarzystwa Królewskiego (ang. ''Royal Society''), * Królewskiej Holenderskiej Akademii Sztuk i Nauk (KNAW), * Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (AAAS).

W matematyce zajmował się głównie analizą i probabilistyką, którą współtworzył, choć miał też wkład do algebry liniowej. Jego dorobek w analizie dotyczył równań różniczkowych, początków teorii potencjału i operatorów funkcyjnych – zarówno operatorów różniczkowych, jak i transformat całkowych.

W fizyce pracował nad: * mechaniką i grawitacją, stosując je do mechaniki nieba i do geofizyki pływów morskich; * termodynamiką – zbudował z Lavoisierem kalorymetr, mierzył ciepło utajone, wyjaśnił prędkość dźwięku w powietrzu, krytykował hipotezę flogistonu i rozwijał teorię cieplika.

W astronomii teoretycznej Laplace udowodnił stabilność Układu Słonecznego. Oszacował też masę Saturna, a jego wynik odbiega od później uznanej wartości o mniej niż 1%. Spekulował też o: * pochodzeniu Układu Słonecznego, wysuwając hipotezę mgławicy słonecznej niezależnie od Kanta i Swedenborga; * czarnych dziurach niezależnie od Johna Michella.

Laplace zajmował się też filozoficznymi aspektami nauk ścisłych. Popierał subiektywną interpretację prawdopodobieństwa i determinizm, który zilustrował eksperymentem myślowym nazwanym od jego nazwiska. Odrzucał argument teleologiczny Newtona za istnieniem Stwórcy, co można uznać za przykład naturalizmu metodologicznego. Został upamiętniony nazwami kilkunastu pojęć naukowych, kilku miejsc na Ziemi i w Kosmosie oraz misji kosmicznej. Bywa nazywany „francuskim Newtonem” i postawiono mu co najmniej trzy pomniki. Źródło: Wikipedia