Max Frisch

Dramodydd a nofelydd Swisaidd oedd Max Rudolf Frisch (15 Mai 1911 – 4 Ebrill 1991) sydd yn nodedig am ei bortreadau o gyfyng-gynghorau moesol ym mywyd yr 20g. Dylanwadwyd arno yn gryf gan Bertolt Brecht a Thornton Wilder, ac mae nifer o'i ddramâu—yn eu plith ''Andorra'' (1961)—yn ymwneud â ffawd dyn a'r trafferthion o'i sylweddoli yn y gymdeithas gyfoes.

Ganed ef yn Zürich, y Swistir. Astudiodd lenyddiaeth Almaeneg ym Mhrifysgol Zürich, ond ym 1933 gadawodd y brifysgol heb ennill ei radd er mwyn cychwyn ar yrfa fel newyddiadurwr. Teithiodd ar draws de a dwyrain Ewrop o 1934 i 1936, cyn ddychwelyd i Zürich i astudio pensaernïaeth. Gwasanaethodd ym myddin y Swistir yn yr Ail Ryfel Byd. Wedi'r rhyfel, gweithiodd yn bensaer tra'n ysgrifennu yn ei amser rhydd.

Drama foes yw ei waith cyntaf a berfformiwyd ar y llwyfan, ''Nun singen sie wieder'' (1945), sydd yn defnyddio tablos swrealaidd i ddadlennu safbwyntiau rhyfelwyr a dioddefwyr yn ystod y rhyfel. Mae ei ddramâu eraill yn cyfnod cychwynnol ei yrfa yn cynnwys y ddwy felodrama hanesyddol ''Die chinesische Mauer'' (1947) ac ''Als der Krieg zu Ende war'' (1949), yr esiampl dreisgar o feirniadaeth gymdeithasol ''Graf Öderland'' (1951), a'r addasiad o chwedl Don Juan, ''Don Juan oder die Liebe zur Geometrie'' (1953). Rhodd Frisch y gorau i bensaernïaeth ym 1955 i lenora llawn-amser.

Mae dramâu eraill Frisch yn cynnwys y ddrama ddamhegol ''Biedermann und die Brandstifter'' (1958), ''Andorra'' (1961), a ''Biografie'' (1967). Mae ei nofelau cynnar yn cynnwys ''Stiller'' (1954), ''Homo Faber'' (1957), a ''Mein Name sei Gantenbein'' (1964), sydd yn portreadu agweddau ar fywyd deallusol modern ac yn archwilio thema hunaniaeth. Mae ei nofelau diweddar yn cynnwys ''Montauk: Eine Erzählung'' (1975), ''Der Mensch erscheint im Holozän'' (1979), a ''Blaubart'' (1982). Cyhoeddodd hefyd sawl gwaith hunangofiannol, gan gynnwys day ddyddiadur, ''Tagebuch 1946–1949'' (1950) a ''Tagebuch 1966–1971'' (1972).

Bu farw Max Frisch yn Zürich o ganser yn 79 oed. Darparwyd gan Wikipedia